Ik ga er vanuit dat de bezoekers van dit blog voldoende bekend zijn met Uriel da Costa (1584/85-1640). Het zal hen dan net als mij interesseren dat diens ‘testament’, Exemplar humanae vitae, is vertaald door Karel D’huyvetters, die het gisteren op zijn blog heeft gepubliceerd [zie hier]. Eerder al, op 30 mei 2012, had hij een blog over “de legende van Uriël da Costa” [zie hier]. Hij is van plan er binnenkort nog een uitvoeriger bibliografie aan toe te voegen – de link erheen zal ik hier dan eveneens aanbrengen [zie hier deze link].
Een kort, inspirerend essay van Wim Klever in Een nieuwe Spinoza [blz. 93-96] vestigde Karel D’huyvetters' aandacht op het feit dat dit zogenaamde ‘testament’ van da Costa niet in het Nederlands voorhanden was. Dat leek ook hem zo’n onterechte lacune dat hij zich onmiddellijk aan het werk zette en die Latijnse tekst in het Nederlands vertaalde, in de hoop daarmee bij te dragen tot de bekendmaking van deze interessante figuur uit de eerste helft van de zeventiende eeuw in onze contreien.
Exemplar humanae vitae is "zijn schokkend pleidooi tegen menschelijke onverdraagzaamheid, terwijl hij tegenover het dogmatisch godsgeloof een zuiveren godsdienst der rede stelde," aldus Gebhardt [in: P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6. A.W. Sijthoff, Leiden 1924 – DBNL]
Samuel Hirszenberg maakte dit schilderij waarin Uriel d'Acosta (zoals zijn naam ook geschreven wordt) de jonge Spinoza les geeft. Da Costa werd door sommigen als een 'bederver van Spinoza' gezien.
