Wie de laatste dertig, veertig jaar heeft meegemaakt in Nederland is van veel getuigen geweest. Wat is er veel veranderd ! Jammer, dat je eigenlijk honderd jaar moet wachten om te kunnen beoordelen, of alles een verbetering, dan wel een verslechtering geweest is.
Het nadeel daarvan is dan weer, dat je deze veranderingen moet vergelijken met een andere situatie, van daarvoor, dan wel de actuele.
Iemand heeft dat al eens vergeleken met het actuele verdwijnen van kerkgebouwen. Soms lijkt het of er geen kerk meer overblijft. Dat wordt nog erger, wanneer pessimisten het gaan vergelijken met het aantal moskeeën, dat wel gebouwd wordt. Maar de meeste mensen gaan daar aan voorbij. En dat is nu juist de oorzaak van het teloor gaan van de betekenis van een kerkgebouw. Helaas vraagt (bijna) niemand, wat dat voor toch nog duizenden mensen betekent ! Die jaren lang, niet zelden als »penninkske van de weduwe«, de bouw en het onderhoud van hun kerk gesteund hebben. Daarmee hun eigen inzet, om deze gebouwen tot echt leven te wekken, ondersteunend. Maar als het geld voor verder onderhoud op is en er geen uitzicht is op een verdere bediening, dan moeten die kerkbeheerders wel.
Wat in de loop van de jaren ook op grote schaal verdwenen is, zijn de taboe’s. Zaken, waar men normaal niet over sprak, om zeer diverse redenen. Maar die daardoor niet uit het dagelijks leven verdwenen, al was het wel de bedoeling van het stilzwijgen er rondom heen.
De »evaluatie« brengt kennelijk toch geen oplossing. Althans niet een, waar je wat mee kunt doen. Het is hoogstens de kaas op de boterham van onze politici, die daarmee een van de rechten van hun bestaan zouden moeten kunnen bewijzen. Door de wetgeving aan de >noden< aan te passen.
En soms wordt je geconfronteerd met een taboe, dat helemaal nog niet verdwenen blijkt te zijn. Ondanks de >ondersteunende< bijkomstigheden. Een belangrijke van die laatste is bijvoorbeeld de emancipatie. Voor vrouwen is de situatie zo gegroeid, dat alles kan en mogelijk moet (kunnen) zijn. Via het gebruik van de mannen-pantalon en de mannen-tabak, het openbreken van vele sporten voor vrouwen lijkt alles wel op de volmaakte gelijkheid tussen de mannen- en vrouwenwereld. Wie de loonstrookjes bekijkt weet wel beter. Zo kan men toch wel geschokt raken, wanneer men met een ex-taboe wordt geconfronteerd. Tijdens een busreis hoorde ik een gesprek van twee puberende scholieren achter me. De jongedames hadden op de jongeren-tv een programma over seks gezien en gingen daar kennelijk nog even over door. Maar je kijkt dan toch wel op, als je een van hen, volkomen onbevangen voor hun omving, hoort vertellen >> Ik heb mijn vriendje aangeleerd, dat hij tijdens het beffen wel gelijk kan flossen, Dat scheelt weer vijf minuten wachten op de badkamer!<< .
En dan wordt je, dit keer weer op de radio, geconfronteerd met een echt oud taboe!
Dames stellen het kennelijk nog steeds niet op prijs, wanneer hun leeftijd wordt vermeld. Hoewel ze wel aanspraak willen maken op een ruimere publieke bekendheid. Je gaat je dan afvragen, wat daar de bedoeling van is ? Het was ‘n keer een onderwerp van het gesprek op een verjaardagsbijeenkomst bij kennissen. De bijna twintigjarige dochter des huizes noemde dit > ‘n Toonbeeld van Truttigheid<, bedoeld om een te vroeg verouderd lichaam te beschermen tegen onvriendelijke opmerkingen.
Daar tegenover staat dan een andere ervaring. Al langer geleden was er op de tv een programma te zien over een engelse (?) fotografe, die een fotoalbum had samengesteld met foto’s van oudere mensen, die er geen moeite mee hadden te laten zien, hoe het Leven met hun lichaam was omgegaan. Veelal : had overgelaten. Na ziekten, operaties, amputaties en andere ingrepen. Waar ze zelf soms ook schuld aan hadden. Maar wel wilden ze tonen, dat ze geleefd hadden. Dat gebeurde in een tijd, dat seks een openbaar product aan het worden was. Maar dit album bewees – volgend mij – dat bloot niet altijd wat met seks te maken hoeft te hebben.
Alles des te opmerkelijker, dat er heden ten dage ook nieuwe taboes kunnen ontstaan !
Het hoefde niet vermeld te worden, ware het tot een geval beperkt gebleven. Maar er zijn nu al meer dan een geval bekend. Het betreft gevallen van mensen, die het >niet op prijs stellen< wanneer er in, ook beperkt, publieke kring over hun ziekten en kwalen wordt gesproken. Het eerste, dat men hier mee bereikt is, dat men iedere belangstelling, hoe en van wie dan ook, uitsluit. Daarmee is er van enige (geestelijke) ondersteuning van hun omgeving geen sprake meer. Des te opmerkelijker is dit fenomeen, omdat er juist van de andere kant kosten noch moeite worden gespaard om mensen te laten vereenzamen.
Een van de mij bekende gevallen is voor mij zeer opvallend. Zo’n dertig, vijf end dertig jaar geleden had ik iedere herfst last van mijn linker knie. Ik fietste toen veel, zeker ook naar en van mijn werkplaats. Onze huisarts toen kende de oplossing. Een bezoek van vijf minuten aan zijn spreekkamer – als het weer zover was -, ik kreeg een injectie. Twee dagen rust en dan weer volop fietsen. Het klopte iedere jaar geweldig. Geen pijn, geen last. Iedere keer op vrijdag en wanneer het eens een dag langer duurde, dat was de verzuimde maandag ook nog geen ramp. En bekende van me ondervindt nu het zelfde. Waarom ook niet ? Maar waag het niet in zijn omgeving erover te praten.
Een soort gelijk geval, maar wel iets ernstiger is een familielid met osteoporose en hartritmestoornissen. Maar zeg er niets van ! Vraag er nooit naar ! En dan maar denken, dat het daarmee gemakkelijker te dragen is. Dat het misschien wel eens gewoon overgaat. Dat anderen er toch niets van merken. Dat, wanneer je er niet over praat, je gewoon nog jaren door kunt gaan met leven. Langer, dan wanneer anderen er wel mee bekend zijn.
Dit soort van privatisering is zeker niet dat onze politici voor ogen hebben. Het erge is, dat het niet – maar zeker zeer moeilijk – te begrijpen is.
Waarom de naastenliefde voor je zelf afsluiten, wanneer het al zo zelden vertoond wordt ?
