STIGMATISERING

—– Original Message —–
From: Paul Jehoul
To: Maurice Wasserman
Sent: Monday, March 03, 2008 2:09 PM
Subject: stukje voor in Mondriaan magazine

Dag Maurice,

Deadline ligt op volgende week maandag
Groeten, Paul.

STIGMA 

De inrichting waar ik jarenlang verblijfspatiënt was, ligt dus tegen een woonwijk aan. Ja, U leest het goed. Ik heb het over ‘Welterhof', want zo wordt het psychiatrisch ziekenhuis van Mondriaan Zorggroep in de volksmond nog steeds genoemd.
Van 1999 tot ongeveer 2004 heb ik wat maanden in Welterhof doorgebracht. Omdat ik , zoals zoveel mensen overkomt, goed de weg kwijt was in het leven.
Als onderdeel van de therapie moesten we als patiënten vaak zelf de boodschappen doen in de de plaatselijke supermarkt in Welten. Ik vond dat vreselijk, als ik weer eens aan de beurt was.. Want als wij patienten de winkel in kwamen, werd het altijd een beetje stil. Iedereen zag aan ons dat we psychiatrische patiënten waren. Vooral ook aan hoe we eruit zagen: dik en trillend door de pillen, vaak niet echt netjes of schoon, sommigen onder ons hadden van die nicotinevingers. En kopschuw, dat waren we meestal ook.
We werden echter beleefd geholpen in de plaatselijke super, maar het praatje over het weer was nooit voor ons. Ik vond dat altijd vreselijk en kwam dan ook vaak huilend de afdeling weer op en werd bevestigd in mijn diagnose ‘dat het nooit meer wat met mij zou worden'.
Het was de beleefdheid van de middenstander die de kassa hoort rinkelen. De hartelijkheid was er allen voor de ‘gewone' klanten.
In middels is het maart 2008, en terwijl ik dit stukje intik, ben ik inmiddels alweer bijna twee jaar aan het werk. Ik werk niet zomaar ergens. Nee. Ik ben nu in dienst van Mondrriaan Zorggroep, als ervaringsdeskundig medewerker.
Onlangs kwam ik dan ook, na gedane arbeid op een afdeling van Welterhof, toevallig weer eens in de supermarkt in Welten. Het was er gezellig druk met kletspraatjes en zo. Tot de deur open ging en twee nieuwe klanten binnenkwamen. Ik herkende de nicotinevingers meteen.. Het gesprek verstomde en de mensen weken een beetje uiteen. Iedereen keek en er werden veelbetekenende blikken uitgewisseld, soms een lachje. En ik zag aan het naar de grond staren en het zenuwachtige gefrummel van de twee psychiatrische klanten dat ze dat voelden. Net zoals ik destijds had gevoeld.

Tijdens die psychiatrische opname mocht ik af en toe op weekendverlof naar mijn ouderlijk huis. Dan reisde ik af naar de kleine gemeenschap, in Nuth, waar ik ben opgegroeid om er vervolgens twee dagen mensenschuw en contactgestoord binnen te zitten. Ik nam in tegenstelling tot vroeger niet deel aan het gemeenschapsleven, durfde niet een boodschap te doen bij de plaatselijke kruidenier of op bezoek te gaan bij deze of gene. Ik schaamde me, durfde de mensen niet onder ogen te komen.
Ik was door mijn psychiatrische opname onderwerp van de dorpsroddel geworden.. Maar bij mij wist niemand hoe het precies zat, wat ik had uitgevreten in de paar jaar dat ik elders als student op kamers had gewoond en waarom ik nu in een psychiatrisch ziekenhuis verbleef. Het was flink fout gegaan. Zoveel was wel duidelijk. Er was iets met drank, drugs en … en sex, daar was toch ook iets mee?

Er zitten bij veel psychiatrisch patienten, ook bij nog steeds, negatieve zelfbeelden tussen de oren. Dat is duidelijk. Weinig eigenwaarde, weinig zelfvertrouwen, veel onzekerheid. Dat bovenop een langdurige carrière als psychiatrisch patiënt maakt dat we veel aan zelfstigmatisering doen.
Ik heb sterk de behoefte om het op te nemen voor deze kwetsbare mensen, want dat zijn het uiteindelijk toch:  Mensen.
In hun hoofden is, naar mijn mening, al lang genoeg gewroet.
Misschien wordt het tijd dat we óók de intolerantie van de ‘gewone' burgers nu eens aan de kaak stellen. Ik hoop dat ik met het schrijven van dit artikeltje, daar een kleine bijdrage aan heb mogen leveren!

Maurice Wasserman
Mondriaan Zorggroep
(met dank aan mevr W Boevink, Trimbos instituut)