Nadat ik vandaag, bladerend door het krantenarchief van de KB, een In Memoriam van Dunin-Borkowski was tegengekomen, ontving ik de aankondiging van de komende najaarsbijeenkomst van 27 november a.s. van de Ver. Het Spinozahuis, waarop naast Wiep van Bunge gesproken zal worden door Manfred Lauermann uit Hannover over “Das Spinoza-Projekt von Dunin-Borkowski.” Dat werd voor mij aanleiding om een blog te maken over deze Jezuïet-geleerde en dat In Memoriam hier op te nemen.
Stanislaus von Dunin-Borkowski was afstammeling van een Pools grafelijk geslacht. Na zijn gymnasiale studie in Kremsmünster, Wien en Feldkirch trad hij in 1883 in in het noviciaat van de Jezuïeten. Hij kreeg zijn opleiding in Exaeten* bij Roermond, Feldkirch, Ditton Hall en Valkenburg*). In 1896 werd hij priester gewijd. Hij werd docent klassieke talen, Duits, Frans en godsdienst. In 1899 rijpte bij hem het plan om een werk over Spinoza te schrijven op wie hij door tientallen jarenlange studie een nieuw licht wierp (I, 1910, 2 1933; II-IV, 1934-36; titels zie hierna).
In Bonn leidde hij 8 jaar een door hem opgericht Gymnasiastentagesheim waarin hij zijn pedagogische ervaringen verdiepte. Hij schreef diverse pedagogische werken, zoals Reifendes Leben (1920, 4 1924), Führende Jugend (1921, 2 1922), Schöpferische Liebe (1923, 2 1932) en Miniaturen erzieherischer Kunst (1930, 2 1934).
Hij maakte ook veel studie van anti-trinitarische geschriften uit de 16e eeuw, voorafgaand aan het socianisme. Hij schijnt ten onrechte enige wederdopers onder hen gerekend te hebben. Hij publiceerde [Uit de Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online]
· Quellenstudien zur Vorgeschichte der Unitarier des 16. Jahrhunderts, in 75 Jahre Stella Matutina (Feldkirch, Austria, 1931, 91-138)
· Untersuchungen zum Schrifttum der Unitarier vor Faustus Sozzini, ibid. II (1931) 103-147;
· "Die Gruppierung der Anti-Trinitarier des 16. Jahrhunderts," in Scholastik. VII (Bonn, 1932)
Zoals hiervoor en hierna blijkt, hield hij zich veel met Spinoza bezig. Zijn laatste levensjaren bracht hij in Koblenz (1931/32) en München door, waar hij zijn onderzoek naar Spinoza afrondde.
Het Lemma Benedict Spinoza in The CATHOLIC ENCYCLOPEDIA is van de hand van Stanislaus de Dunin-Borkowski (oorspr. 1912).
Hierna dan het In Memoriam:
