Aanleiding voor dit blog vormt de cassette met zes CD’s van Miriam van Reijen: Stoïcijnse levenskunst: evenveel geluk als wijsheid, die ongeveer een jaar geleden uitkwam. Het is niet mijn bedoeling er in dit blog een uitgebreide bespreking aan te wijden. Van Reijen spreekt met kennis van zaken en overtuiging over datgene waaraan ze al een groot deel van haar leven wijdt: de Stoïcijnen, Spinoza en Sartre. Je kunt goed merken dat ze over haar onderwerp (het je niet laten beheersen door je emoties, maar inzien hoe je je reacties beter in de hand kunt hebben) al heel vaak heeft overgedragen. En dit blijft doen. Vorige week nog verzorgde ze onder dezelfde titel Stoïcijnse levenskunst: evenveel geluk als wijsheid een lezing voor het Filosofisch Café Philos te Groningen [wat zal ze er om het in te dikken nóg sneller gesproken hebben dan ze op deze zes CD’s hier en daar al deed…]. Heel indringend weet ze duidelijk te maken hoe het niet de dingen en gebeurtenissen op zichzelf zijn, maar onze gedachten erover die maken hoe we reageren en ons voelen.
Goed, ze behandelt niet zozeer de metafysische en kosmologische leer (er zijn duidelijke overeenkomsten, maar ook verschillen tussen Stoïci en Spinoza in hun gods- en natuuropvatting aan te wijzen); het gaat haar meer om de praktische, therapeutische kant ofwel: de levenskunst. Maar door de hellenistische filosofen en Spinoza zo samen te behandelen ontstaat de suggestie dat Spinoza een Stoïcijn was. En dat was hij mijns inziens niet; die indruk wordt door haar in haar college niet of onvoldoende tegengegaan; en zeker niet door deze gezamenlijke aanbieding in één reeks.
