Na een Spinoza-special van het Vlaams Marxistisch Tijdschrift in 2009 [zie dit blog], en het Lentenummer 2011 van datzelfde blad met artikelen over Spinoza, Marx en Negri (zie dit blog), heeft nu Mediations – Journal of the Marxist Literary Group [Volume 25, Number 2, Winter 2011] een themanummer:
Marx or Spinoza
Peter Hitchcock en Sean Grattan fungeerden als gastredacteuren voor dit themanummer, waarvoor de centrale vraag werd: in welke mate is een geschiedenis van het marxisme ook een geschiedenis van spinozisme? Mede vanwege het feit dat een Hardt en Negri, met hun trilogie Empire, Multitude en Commonwealth, in hun analyses behalve naar Marx ook naar Spinoza wijzen, wordt steeds vaker nagegaan in welke mate de concepten en analyses van beide denkers – dialectisch – op elkaar betrokken kunnen worden. Met ‘of’ in de ondertitel wordt namelijk niet gesuggereerd dat een verplichte keuze aan de orde is. Maar beide lijken niet zo makkelijk samen op te trekken, want “Spinoza is a complicated and contradictory figure in this regard,” en de vraag is of het gemeenschappelijke waar het marxisme voor staat zich verdraagt met het denksysteem van Spinoza – “Spinoza has always been a tricky figure”. En “Spinoza remains an enigma” [Michael Hardt over Deleuze’s Spinoza]. Ze willen nagaan wat Marx ons over Spinoza vertelt en “onvermijdelijk ook” wat Spinoza ons vertelt over Marx – en waar zij mogelijk samen opgaan in het analyseren van de huidige crises. Sommigen vrezen dat teveel inbreng van Spinoza het marxisme zou verwateren. En om het simpel te houden wordt ook Hegel in de besprekingen betrokken, via Macherey’s Hegel ou Spinoza.