Na weer eens twee blogs over
kunst die betrekking heeft op Spinoza, over Het Kristal. Twaalf
sonnetten voor Spinoza van Paul Claes [cf.]
en het schilderij van de jonge Spinoza van Lia Duboucheron [cf.]
wil ik het in dit blog eens hebben over het grote belang dat Spinoza
hechtte aan wetenschappen niet alleen, maar ook aan kunsten.
Dat Spinoza geen bijdrage leverde
aan de filosofie van de esthetica heb ik al in veel blogs laten zien.
Het was niet zijn interesse om een kunsttheorie te ontwikkelen, wel
om m.b.v. zijn Ethica a.h.w. bij te dragen tot een levenskunst. Zo
kon ik eveneens vele malen verwijzen naar zijn aanbevelingen op het
punt van het – op bescheiden wijze, dat wel, maar toch – genieten van
de goede dingen die de natuur en de menselijke kunst ons bieden
(Ethica 4/45s).
Maar hij benadrukte ook het
belang van kunsten en wetenschappen voor ons leven en samenleven (zonder welke we niet kunnen
leven) en dat deed hij in de Tractatus theologico-politicus. Op
wel drie plaatsen in de TTP betoogde hij over het belang dat
hij hechtte aan "kunsten en wetenschappen" (artes &
scientias) – daaraan had ik tot heden geen aandacht gegeven. Als je er niet speciaal op let, kun je er zo makkelijk overheen lezen.
Of het
spreken over "kunsten en wetenschappen" in de 17e eeuw, of
door Spinoza in het bijzonder, in dezelfde betekenis geschiedde als
nu, weet ik niet, maar uit de plaatsen die ik hieronder citeer,
vermoed dat het weinig verschild zal hebben.
In het volgende maak ik uiteraard
gebruik van de vertaling van de TTP door Fokke Akkerman.
