Spinoza in de joodse historiografie [14] Daniel B. Schwartz – vervolg

0
418

Dit blog is het vervolg op het begin van mijn bespreking van Daniel B. Schwartz: The First Modern Jew: Spinoza and the History of an Image. Princeton University Press, 2012 [cf vorig blog].
Het is duidelijk dat Daniel Schwartz met dit boek een bijdrage heeft willen leveren aan zijn huidige medejoden die zich oriënteren op de vragen: wie is jood, wat is joods? En daarbij interesse krijgen in Spinoza. Zie de almaar groeiende Spinozabelangstelling, vooral in de VS van Amerika. Zo schreef hij n.a.v. het toneelstuk New Jeruzalem, waarover ik op dit blog vaker schreef:
"As fascinated as I am by Spinoza, I am perhaps even more fascinated by the seemingly boundless fascination with him. Why is this play that debuted in Washington a year and a half ago back so soon? Why are we revisiting his excommunication which happened more than 350 years ago?"

Diezelfde vraag en bekommernis lag, zo laat hij in dit boek zien, ook ten grondslag aan de joodse Spinoza-receptie in de voorbije eeuwen. Dát hij vooral de genoemde doelgroep op het oog heeft, ligt er niet duimendik bovenop en is zeker geen hindernis voor anderen: het boek, ontstaan uit zijn proefschrift uit 2007 aan de Columbia University, is een brede, wetenschappelijke studie, waarvoor hij buitengewoon veel literatuur verwerkte. Naast de bijzonder leesbare tekst, leveren ook de vele eindnoten nog eens een schat aan informatie. Die leesbaarheid hangt zeker ook samen met de bijna journalistieke aanpak: in elk hoofdstuk over een volgende periode stelt hij één figuur centraal en begint hij soms met een sprekende gebeurtenis, waaromheen hij betekenisvolle andere figuren groepeert die de voorgeschiedenis van dat bijzondere gebeuren inzichtelijk maken. En daarbij gaat het uiteraard steeds om hoe men stond tegenover Spinoza – welke betekenis Spinoza voor deze figuren had. Hij heeft volgens mij vooral de hedendaagse zoekende joden voor ogen, wat niet wegneemt dat zijn boek ook buitengewoon interessant is voor figuren zoals ik.