Spinoza als de ‘goddelijke verwekker’ van Locke

0
318



Over het in eigen beheer uitgegeven boek van Wim Klever, JOHN LOCKE (1632-1704) VERMOMDE EN MISKENDE SPINOZIST – EEN VERGELIJKENDE STUDIE, Vrijstaat, 2008 [zie hier meer over dit boek op dit weblog waar ook is te lezen hoe het boek besteld kan worden]

Nadat de lezer Wim Klevers gedegen tekst heeft gelezen, waarin deze de inhoudelijke overeenkomst niet alleen van vele denkbeelden van Locke met die van Spinoza, maar ook zeker tussen de 40 à 50 zgn ‘crypto-Spinoza-citaten’ in Locke’s hoofdwerken heeft aangetoond, is het een waar genoegen om zijn – enigszins ingehouden, maar toch – verbitterde nawoord te lezen.

Daarin rapport hij over zijn praktisch vergeefse poging om het massale bolwerk van Locke-scholars te bestormen. Invloed van Spinoza op Locke is nooit bestudeerd en wordt, nu Klever met zijn vergelijkende studie komt, door de bobo’s onder de geleerden fel afgewezen. In dat nawoord maakt Klever de vergelijking “dat men zijn (Locke’s) teksten koestert als heilige klassiekers, alsof zij uit het maagdelijke brein van Athene waren voortgekomen zonder dat er een goddelijke verwekker voor nodig was.” Het beeld is duidelijk. Vandaar de titel van dit blog.

Godenhemelbestormer Klever wordt dus het liefst streng door de verdedigers van de Locke-Olympus terugverwezen. Slechts enkelen, waaronder Jonathan Israel, erkenden na lezing van een samenvatting, het belang van deze studie die tot een andere visie op Locke aanleiding zou dienen te geven.