Zoals in het vorige blog over Loewenhardt aangekondigd, neem ik hier een
stukje over uit zijn boek Benedict von
Spinoza in seinem Verhaltniss zur Philosophie und Naturforschung der neueren
Zeit. W. Peiser, 1872. Hij zou het als zijn lievelingsboek beschouwd hebben
en heeft er, zoveel is wel duidelijk, zeer veel aandacht en tijd in
geïnvesteerd.
Nadat hij het in een eerste deel over Spinoza's
'Körperlehre', over kracht en stof, materialiteit en lichamen, heeft gehad zet
hij vervolgens systematisch Spinoza's leer uiteen: I, over het systeem van
Spinoza (substantie/God en modi), II over Spinoza's 'Seelenlehre' (bewustzijn,
zelfbewustzijn, onsterfelijkheid en eeuwigheid, de kensoorten, de vrije wil) en
III over de oorsprong en de natuur der ‘Seelenbewegungen'.
Volgt een tweede deel: “Nachweis der Uebereinstimmung und
Abweichung des System Spinoza's über die Seelenthätigkeit mit den Ergebnissen
der neuem, durch physiologische Forschungen unterstützte, Seelenlehre –
Erfahrungsseelenlehre.”
En tenslotte een derde deel: “Widerlegung der von einigen
Schriftstellern gegen das System Spinoza's erhobenen Haupteinwendungen.” Hij gaat
uitgebreid in op Kuno Fischer, op Jacobi, Hegel en vele anderen. Ik neem hierna
een deel van zijn commentaar op Fischer. Het geeft een indruk van zijn kennis
en behandeling.
