Romain Rolland werd geboren in een rooms-katholiek gezin, bezocht de École Normale Supérieure, brak met het katholieke geloof, maar bleef zijn hele leven wel religieus. Hij wilde musicus worden, waarin hij werd tegengewerkt door zijn ouders. Hij studeerde geschiedenis (1889), behaalde een doctoraat in kunsten (1895), waarna hij twee jaar de École française in Rome bezocht, alwaar hij sterk onder de invloed kwam van de Duitse schrijfster Malwida von Meysenbug, die onder andere bevriend was met Friedrich Nietzsche en Richard Wagner. Zij maakte hem bewust van de nauwe band tussen Frankrijk en Duitsland. Terug in Frankrijk werd hij lector in de geschiedenis aan de École normale supérieure van Parijs. Vlak voor de eeuwwisseling sloot hij vriendschap met Charles Péguy. Hoewel zijn ideeën vaak afweken van die van Péguy, bleef hun vriendschap hecht.
Voor de rest van zijn leven en werk verwijs ik naar wikipedia en de Encyclopedia Britannica. Hier ga ik alleen verder op zijn Spinoza-interesse en wat daarover niet daar, maar wel elders op internet te vinden is.