In de Groene
Amsterdammer, NRC Handelsblad en
misschien ook elders schreef Rob Hartmans in het verleden al vaker over de drie
boeken over de Radicale Verlichting
van Jonathan Israel. Nu heeft hij nog eens een uitgebreid artikel over Israels
boeken, mede in het licht van diverse kritieken van collega-historici.
In het verlengde van de recente kritiek van Piet
Steenbakkers in zijn laatste college als hoogleraar [cf. blog], van Wiep van Bunge langer terug [cf. blog] én van mij, zoals ik die in diverse blogs heb geuit, zet
Hartmans het positieve en betwistbare nog eens duidelijk op een rij in het
jonge tijdschrift De Nederlandse
Boekengids: Rob Hartmans, "Jonathan Israel, of: het slagveld van de
ideeëngeschiedenis", nader aangeduid met HERLEZEN. [Cf.]
Ik citeer deze regels:
Wie de boeken van Jonathan Israel leest steekt hier enorm veel van op, al
was het maar doorat hij bij zijn speurtocht naar de ondergrondse, subversieve
netwerken van radicale denkers allerlei auteurs en activisten heeft opgedolven
waarvan je het bestaan niet eens vermoedde. Maar bij zijn streven om een
coherent, om niet te zeggen monolithisch beeld van de Verlichting als dé
oorzaak van de moderniteit te schilderen, gaat hij wel extreem schematisch te
werk, wat ten koste gaat van de rijkdom en diversiteit die kenmerkend is voor
het intellectuele leven van de zeventiende en achttiende eeuw.
Een relevant en evenwichtig artikel.
