ik twijfel, ik denk,
dus ik ben… draait Spinoza om: ik
besta, en weet dat ik besta en dus denk.
Hoe uitvoerig ik dat ga aanpakken, weet ik nog niet, maar ik
overweeg om, op weg naar de cursus over René Descartes, De beginselen van de wijsbegeerte in meetkundige
trant uiteengezet en de Metafysische gedachten, die 28 februari zal beginnen [cf.
blog], wel eens een blogje eraan te wijden.
Op vele plaatsen van de PPC is duidelijk Spinoza aan het
woord – daarin geeft hij geen samenvatting van Descartes. Integendeel, hij plaatst
een aantal kritische opmerkingen. Martial Gueroult heeft er al in 1960 op gewezen
dat Spinoza méér doet dan Descartes’ argumenten in een axiomatische vorm
transformeren [cf.]. Spinoza was niet zo geobsedeerd door twijfel als Descartes was en bepaald ook minder onder de indruk van
zijn cogito. Sterker nog, al meteen In
het PROLEGOMENON, de inleiding op deel I van de PPC geeft hij kritiek op hoe Descartes
begint te filosoferen; zoals hij in de Ethica
zal formuleren: je moet bij God beginnen (en niet bij jezelf).
Heel fraai en veelzeggend is deze passage [vert. F. Akkermans]: