Moses Hess (1812 – 1875) een bevlogen Spinoza-fan

0
297

“De huidige tijd is de Messiaanse, die begon te ontkiemen met de lering van Spinoza, en definitief tot zijn historisch bestaan kwam met de grote Franse Revolutie.”

Moses Hess wordt beschouwd als een filosofisch socialist, die mee aan de wieg van het communisme stond en voorloper was van het socialistisch Zionisme.

Hij werd geboren in Bonn dat toen door de Fransen bezet was. Hij werd opgevoed door zijn grootvader die hem een joodse religieuze opvoeding meegaf. Op z’n 14e keerde hij terug naar z’n ouders in Keulen. Hij ging studeren aan de Universiteit in Bonn maar behaalde er geen graad. Hij las zelf veel: Benjamin Constant en Victor Hugo, Rousseau en Helvetius, Fichte en Goethe, Chateaubriand en Schiller, de Middeleeuwse mysticus Jakob Böhme en de romanticus Jean Paul én… Spinoza, waarover zo dadelijk meer. Hij huwde in afwijking van zijn burgerlijke afkomst een katholiek meisje uit de werkende klasse. Als correspondent voor de radicale Rheinische Zeitung, waar hij collega van Karl Marx werd, leefde hij meestentijds in Parijs, vluchtte tussendoor naar België en Zwitserland. De revolutie van 1848 bracht hem weer naar Parijs waar hem ook de Frans-Pruisische oorlog overviel waardoor hij werd uitgewezen en weer naar België vluchtte.

Hij was door Hegel beïnvloed om de mens te zien als initiator van de geschiedenis in plaats van alleen maar als toeschouwer ervan. Hij was het ook die Karl Marx op het spoor van de sociale en economische problemen zette. Marx refereerde later aan hem als “mijn communistische rabbijn”.