Bij de cursus in Leusden over de receptie van Spinoza werd af en toe verwezen naar de Duitse Frühaufklärung, zonder dat die echt behandeld werd. Voor diegenen die daar interesse in hebben verwijs ik hier graag naar een interessante tekst over debatten in die Duitse Vroege Verlichting van prof. dr. Martin Mulsow. Tegelijk werd dat aanleiding voor mij om wat méér informatie bijeen te brengen zoals die over hem op internet te vinden is.
De bedoelde tekst is de weergave van een lezing die hij in 1996 gaf tijdens een colloquium in Heidelberg over het thema “Deus sive natura”. Aan de tekst heeft hij nog wat gesleuteld en in 2002 hier op internet geplaatst: Ein tugendhafter Vanini, ein trinitarischer Spinoza und ein lutherischer Bruno: ‘Deus sive natura’ in der Theorienmotorik der deutschen Frühaufklärung. [Hier. NB het is het beste te openen in Mozilla Firefox; Internet Explorer pakt bepaalde tekens niet goed op]
Die voordracht laat duidelijk zien hoe in die periode met “Deus sive natura” geworsteld werd. De personen die Jonathan Israel in zijn Radicale Verlichting in hoofdstuk 34 (Duitsland: de radicale Aufklärung) beschrijft en in het 7e hoofdstuk van zijn Verlichting onder vuur, komen hier ook aan de orde, maar daaroverheen wordt een betoog aangelegd over de disputaties en debatten waarin men elkaar in die tijd hoopte te overtuigen.
Het aardige ervan is, zo vond ik, dat het van vóór Radical Enlightenment is. Israel wordt in het artikel ook niet genoemd, want zijn hoofdwerk was nog niet uit – dat is van 2001. Inmiddels werkt Mulsow samen met Israel aan Defining Radical Enlightenment (dat zou uitkomen bij Princeton University Press) en met Israel en Patricia Crone aan de tot standkoming van het boek Islamic Freethinking and Western Radicalism. Ways of Transmission (daarin komt van hem: Socinianism, Islam, and the Origins of the Radical Enlightenment).
Het vrij te downloaden artikel vind ik echt een aanrader, hoewel het wel wat aandacht en voorkennis van de lezer vergt. Wie is die auteur?
Martin Mulsow (jrg 1959) kreeg zijn opleiding aan de Universiteit van München, won de Premio internazionale di storia della filosofia Luigi de Franco, is ‘Humanismusforscher’ en bestudeert de vroegmoderne Europese intellectuele geschiedenis. Momenteel is hij professor für Wissenskulturen der europäischen Neuzeit, aan de Universität Erfurt, en Direktor des Forschungszentrums für kultur- und sozialwissenschaftliche Studien Gotha. Eerder was hij professor aan het Historischen Seminar van de Rutgers University (USA); en van 2002/3 Fellow aan het Institute for Advanced Study in Princeton (waar hij dus Israel ontmoet moet hebben). In 2004 bekleedde hij het professoraat voor Renaissancephilosophie aan de Universität München en in 2005 was hij gasthoogleraar aan de Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales in Parijs. Sinds dit jaar is hij mederedacteur van Aufklärung, interdisziplinair jaarboek voor het onderzoek naar de 18e eeuw en z’n doorwerking. Hij heeft inmiddels al heel wat publicaties op zijn naam staan of in voorbereiding over de Renaissance, de geleerdengeschiedenis, het libertinisme en de Radicale Verlichting.
