Vandaag wordt Judith Butler, belangrijk Amerikaans filosoof
met vooral feminisme en gender-theorie in haar pakket, 60 jaar.
Aangestoken door Spinoza (die ze al jong zelfstandig las) en
Marx is ze doordrongen van wat marxisten ieders ‘maatschappelijke bepaaldheid’
noemen. Bij haar gaat het dan vooral erom dat we vanaf onze geboorte door
geslachtsrollen bepaald zijn die ons handelen ons hele leven door in uiterst sterke mate bepalen. We
hebben eenvoudigweg de mogelijkheid niet autonoom ons handelen te bepalen; het
wordt altijd al door bepaalde sociale normen geconditioneerd die we van thuis
en van jongsafaan vanop straat en school hebben meegekregen. Handelingsvrijheid
bestaat voor haar niet. Een subject te zijn betekent zich aan de symbolische
orde van de maatschappelijke formatie waartoe we behoren, te onderwerpen. Maar,
net als Spinoza, hoeft ook volgens haar die maatschappelijke bepaaldheid ons
niet volledig te beheersen: we zijn in staat er ons tot op zekere hoogte aan te
ontworstelen. De subjectiviteit die zich in ons vanuit de omgeving ontwikkelt,
is toch niet helemaal compleet, zodat er een mogelijkheid overblijft voor het
ontwikkelen van een zekere mate van kritisch handelen.
Vorig jaar verscheen van haar een bundel essays uit de laatste
twintig jaar, waarin ook een uitvoerig essay over Spinoza voorkomt “The Desire
to Live. Spinoza's Ethics under Pressure,” in:
Judith Butler, Senses
of the Subject. New York: Fordham University Press, 2015 – books.google (rechtstreeks naar ‘t Spinoza-hoofdstuk)
Toevoeging 5 juni 2016: Iemand heeft scans van dit artikel dat in z'n geheel in books.google te zien is in een PDF gezet en op internet geplaatst [cf. PDF het is vandaar veilig te downloaden; ik nam de rechter downloadbutton]
