Brief 69 door Spinoza in het najaar van 1675 vanuit ’s-Gravenhage
verzonden aan de “Zeer voortreffelijke en hooggeachte heer” Lambert van
Velhuysen opent met: “Het verbaast mij dat onze vriend Nieustad gezegd heeft,
dat ik overweeg de geschriften die sedert enige tijd tegen mijn verhandeling
zijn uitgegeven te weerleggen, en dat ik mij daarbij ook een weerlegging van uw
handschrift voornam.” Een zin later: “Ik herinner mij dat ik tegen de heer
Nieustad niets anders gezegd heb dan…” Spinoza heeft dus naar eigen zeggen gesproken
met Nieustadt.
Wie was deze Joachim Nieustadt? Merkwaardig is dat er geen
wikipedia-pagina over hem bestaat.
Caroline Pelser heeft een website "Huizen aan het
Janskerkhof", waarop zij onlangs een tekst plaatste over Joachim Nieustadt
en Spinoza. Ten tijde van de Franse bezetting was Joachim Nieustadt secretaris
van de stad Utrecht. Besluiten van de Vroedschap betreffende de overgave van de
stad zijn door hem geschreven en ondertekend. Hij woonde aan het Janskerkhof op
nr. 25
In juli 1673 bracht Spinoza een bezoek aan het door de
Franse troepen bezette Utrecht en het zal bij die gelegenheid geweest zijn dat
hij Nieustadt ontmoet heeft – alsmede Van Velthuysen. Nieustadt stond bekend als wiskundige en was als bestuurder vooral met technische zaken bezig. Misschien heeft Spinoza affiniteit met de man gevoeld vanwege diens mathematische interesse. Of misschien kwam het doordat beide met Hudde bekend waren. [Cf. 't artikel van Van Maanen, onder]
Mijn doel met dit blog is slechts op de volgende bronnen te
wijzen.
• www.huizenaanhetjanskerkhof.nl/spinoza/
• Jeroen M.M. van de Ven, “Crastinâ die loquar cum
Celsissimo principe de Spinosa”. New Perspectives on Spinoza’s Visit to the
French Army Headquarters in Utrecht in Late July 1673. In Intellectual History Review, 2015 [cf.] [Ik wacht af tot er mogelijk via het ooit op internet
te verschijnen Spinoza Web meer over bekend wordt]
• Jan A. van Maanen, "Korrespondenten von G. W.
Leibniz: 6. Joachim Nieustadt geb. um 1624 – gest. nach 1685." In: Studia Leibnitiana, Bd. 15, H. 1 (1983),
pp. 115-119
Janskerkhof 25 is 't hoekhuis links – situatie aug 2009 Google Street View. Misschien is Spinoza hier in 1673 geweest.
