Jean-Frédéric Bernard (1683?-1744) ‘Sterke Geesten’ te zien als ‘Spinosisten’

0
556


Hij was een Franse schrijver, boekhandelaar en uitgever uit de
Provence. Zoon van een Hugenoten-familie, die vluchtte naar de Republiek waar
hij in Amsterdam vanaf 1705 als auteur en uitgever van historische en literaire werken
werkzaam was. Hij werd, goed beschouwd, de eerste
vergelijkende godsdienstwetenschapper in de geschiedenis. Hij was van mening
dat alle religies grotendeels gelijk waren, want van dezelfde principes
uitgingen en hetzelfde doel hadden. Z’n belangrijkste werk was wel de:


Cérémonies et coutûmes
religieuses de tous les peuples du monde
, in zeven delen uitgekomen tussen
1720 en begin 1730-iger jaren. Het was zoals Jonathan Israel het formuleert, in
feite de eerste samenhangende encyclopedie van de godsdienst ter wereld. Tussen
1727-1738 werden de banden in het Nederlands vertaald als Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden
en gewoontens van alle volkeren der waereldt
. De Duitse
Wikipedia, met de beste pagina over hem, schrijft: “Besondere
Bedeutung erlangte das Werk insbesondere durch die zahlreichen Illustrationen
des Kupferstechers Bernard Picart, die beim Publikum so sehr beliebt waren,
dass man das Werk als Picart assoziierte.”
En inderdaad, bij de
DBNL staat notabene Bernard Picart als auteur vermeld, maar
Jean-Frédéric Bernard (1683?-1744) was echt de auteur, terwijl Bernard
Picart het werk van honderden fraaie gravures had voorzien.

Maar op de
titelpagina van de Nederlandse uitgave was de naam van de oorspronkelijke auteur weggelaten en
waren alleen de namen van de vertaler en de illustrator te zien.
Goed dat de DBNL de digitale teksten van die bijzondere eerste encyclopedie der
godsdiensten geeft, maar jammer dat het onder die misleidende auteursnaam
gebeurt.