Ik lees momenteel het al wat oudere, maar nog steeds wel interessante De crisis in het Europese denken. Europa op de drempel van de Verlichting 1680-1715 van Paul Hazard (Ned. Editie 1990; oorspr. Franse editie 1935). Soms vind ik Hazards tekst ietwat te erudiet afstandelijk en af en toe wat te badinerend (geef me dan maar de veel feitelijker en zakelijker geschreven Radicale Verlichting van Jonathan Israel).
In het 4e hoofdstuk van het 2e deel geeft Hazard een fraai portret van de Franse bisschop Jacques-Bénigne Bossuet, getiteld: De gevechten van Bossuet. Uit dat hoofdstuk blijkt heel duidelijk hoe Bossuet zéér verontrust was door en voortdurend bezig was met het bestrijden van de invloed van Spinoza. Je krijgt echt de indruk alsof er in preken, maar vooral in gedrukte woorden een oorlog werd gevoerd, waarin vanuit de door de libertinisten, de spinozisten, belegerde bolwerken van het geloof de tegenaanvallen moesten worden ingezet om die aanvallers terug te slaan – een gedeeltelijk verloren strijd.
