Deze week nam ik in de boekwinkel Jonathan Israel’s Revolutionary Ideas: An Intellectual History
of the French Revolution from The Rights of Man to Robespierre [Princeton
University Press, 870 pp.], ter hand. Er lagen enige exemplaren van de vorig jaar verschenen paperbackuitgave:
de zoveelste omvangrijke pil die van Israel verscheen en waarover ik uiteraard een
blog had. Ik aarzelde over aanschaf: want wanneer moet je
al die dikke pillen in ’s hemelsnaam lezen? Ik keek in de index en zag tot mijn
verrassing (want dat had ik van Israel niet verwacht) dat Spinoza in dat boek
helemaal niet voorkomt!
Ik heb zojuist voor de zekerheid nog even bij books.google
gekeken en inderdaad komt Spinoza’s naam alleen voor in titels van boeken en
artikelen. En verder nog slechts één keer op blz 334 (in hoofdstuk 12) waarin
verwezen wordt naar de German Spinoza controversy – kennelijk niet voldoende om zijn naam in de Index op te nemen. En dat is het dan…
Ik vind het de moeite waard om dit vast te stellen, daar het
beeld is ontstaan dat de auteur alle radicale ideeën laat ontspringen bij Spinoza,
zodat Spinoza a.h.w. de Franse Revolutie “op z’n geweten heeft”. Die stelling
vind je dus niet bij Jonathan Israel, althans niet (direct) in dit boek.
Dit weetje vind ik wel een waardige kandidaat voor de 200e
in de reeks Inutilis scientia Spinozana.
