Amsterdam van Cristina Alger Dit was niet
het plan en bij De Bezige Bij Antwerpen van Tinneke Beeckman Macht en Onmacht. Een verkenning van de
hedendaagse aanslag op de Verlichting. Maar eigenlijk had dat boek van
Beeckman ook de titel kunnen dragen: Dit
was het plan niet.
Trouw heeft vandaag een bespreking door Sebastien Valkenberg,
getiteld: “Achter nietszeggende titel gaat urgente analyse schuil van Charlie
Hebdo-debat.” Daarin is te lezen dat de aanslag op 7 januari op 'Charlie Hebdo'
de aanleiding vormde voor het boek.
En dat is toch wel heel knap voor een boek dat de titel zou
dragen Macht en Onmacht. Een filosofische
zoektocht en waarvan in het voorjaar van 2014 door de schrijfster werd
aangekondigd dat ze het in de zomer van 2014 zou gaan schrijven [cf. blog van 7 juli 2014]. De vraag is dus: welk boek had
Tinneke Beeckman in 2014 voor ogen? En waarom werd de toen rondgebazuinde titel
gehandhaafd die nu kennelijk niet als treffend slaande op de inhoud wordt
ervaren? Zeg maar: Dit was het plan niet
– die aanslag kwam ertussen.
Het illustreert wel treffend dat de mens (ook een Spinoza-schrijver,
In zoverre komt Spinoza ook een beetje om de hoek kijken) geen vrije wil heeft
en door omstandigheden wordt bepaald: de omstandigheid dat ze niet om 'Charlie
Hebdo' heen kon – het ingaan op de reacties kwam haar kennelijk goed uit om
haar hele roer om te gooien. Maar wij weten nu niet waarnaar ze eigenlijk op
weg was. En ook kon ze niet om de wens van de uitgever heen die nu eenmaal titel en
cover al eerder aan de boekhandel had laten weten. Alleen de ondertitel werd
gewijzigd: in plaats van Een filosofische
zoektocht, staat er nu Een verkenning
van de hedendaagse aanslag op de Verlichting. Trouw had nog de oude
cover bij het artikel van vandaag.
Sebastien Valkenberg, zelf filosofisch onderlegd, was verder overigens wel onder de
indruk van haar analyses. Hij vindt het: "Een prikkelende ideeëngeschiedenis die de balans opmaakt van veertig jaar postmodernisme. Ook andere denkers komen aan bod (Nietszche, Heidegger), maar dan vooral als voorloper van deze filosofische stroming."