Hoe komt ’n mens er toe?

0
503
Als Esperantist…
krijg je vrienden en vriendinnen over de hele wereld.

Is dat een logisch gevolg ? Nee, niet echt !
Maar waarom leert een mens Noors? Of Spaans ? Niet als tijdverdrijf ! Hoewel..ik heb iemand gekend, die…, maar dat is een ander verhaal. Hoewel ?

In de oorlog waren er langere perioden, dat we niet naar school konden. Een van de plaatselijke leraressen (van een meisjesschool) nodigde mij en een klasgenoot uit in de bibliotheek te komen helpen. Gratis boeken lezen, inclusief!

Vraag me niet waarom, maar in die jaren trof ik juist daar een aantal boeken over Praag. De geschiedenis, de stad maar ook romans waarin Praag een min of meer belangrijke rol speelde. Toen ik in 1955 zelf een bibliotheek begon op te bouwen aan de hand van een boekenclub was de eerste roman, die ik daar kocht een… over Praag. Mijn al tien jaar oude verlangen om die stad nu eens zelf te zien, werd weer opgerakeld.
In 1966 kregen we nieuwe buren. Een onderwijzer met zijn tweemans gezin. En dat was nu een man, die talen leerde als hobby. Na een paar jaar Noors en Hebreeuws was hij nu al drie jaar bezig met … Tsjechisch. Ik kon me beheersen, zodat hij zeer onbevangen kon vertellen, dat dit een zeer moeilijke taal was. Zijn vrouw en hij waren nu al vijf keer in Praag geweest en hij kon met drie jaar studie nu eindelijk een kop koffie en eten bestellen!
Dat was voor mij een koude douche. Maar met een onschuldig gezicht doorvragen, kwam ik er achter, dat hoewel de vijandigheid tegenover de duitsers, die heftig gestimuleerd werd natuurlijk door de russische bezetting, de »voertaal« met de rest van Europa toch het duits was. Enige opluchting. Maar dan moest je er wel direct bij vertellen, dat je »hollander« was.

 
Hoe dan ook, als duits sprekende nederlander zou je verdacht blijven. En dan met de bezetter in je nek ?? Toch nog maar even uitstellen, die bezoeken aan Praag.

In 1970 leest mijn vrouw een kleine advertentie in ons plaatselijke krantje. Je kunt gratis een cursus Esperanto volgen. Volgens een nieuwe leer-methode. Uit Duitsland. Je moet alleen de porto-kosten betalen, ook voor het heen- en terugzenden van de gemaakte opgaven.
En zo haalde ik na een half jaar mijn eerste esperanto-diploma! Leuk voor die duitse »uitvinder«, zijn systeem is geslaagd. En ik geslaagd.

Maar dan gaat het net als met een rijbewijs. Je mag rijden, maar kun je het ook ? Dat moet je uitproberen. Een taal leren thuis uit een boekje is een. Het praktisch gebruik is twee.
Maar wat gebeurt er? Teleac komt juist dan met een tv-cursus Esperanto. Ik geef me direct op! Dan blijkt nog, dat er »plaatselijke ondersteuning« mogelijk is.
Dan blijkt onmiddellijk hoe »schaalvergrotend« Esperanto kan werken. In onze stad blijkt de hoofdredacteur van het maandblad van de Christelijke Esperantisten te wonen. En die stelt zich en zijn huis disponibel om niet alleen Esperanto te leren, onderwijzen, maar ook om het te leren spreken. En nog belangrijker. Om in het Esperanto te leren denken. En dat blijkt dan ook het fundament van het leren van iedere taal. Als je het tenminste goed wil doen. En echt wil praktiseren.


Mijn eerste vraag daar was, of je in Praag ook met Esperanto terecht kon? De man was niet het type om te bulderen van het lachen, maar we hebben het wel gedaan.

Aan hem heb ik het echt te danken, dat mijn leven na 1972 een meervoud aan waarde als mens gewonnen heb. Je kunt zonder enige beperking met Esperanto als bouwstenen jezelf een »gebouw« construeren, zonder dak, maar wel onder een afdak. dat voor… de Afloop.

Er bleken zoveel mogelijkheden te bestaan, die je zelfs naar zo’n gebouw doen verlangen.
In die jaren, net na de ontzuiling van Nederland, stap je weer binnen een nieuwe verzuilde  wereld. Die echter niet beperkend werkt, in tegendeel. Je laat je informeren en uit de tientallen mogelijkheden kies je wat voor jou geschikt, of handig is.
Er zijn diverse politieke, godsdienstige organisaties. Er zijn ook beroepen, die wereldwijd verenigd zijn. Artsen, PTT-mensen, spoormensen, journalisten, mijnwerkers enz. Er zijn organisaties, meestal asocio genoemd, die hobbyisten verenigen, maar ook bv vegetariërs,  homo’s, nudisten, je kunt het zo gek niet bedenken. En iedere groep kan een pijler, of hoeksteen betekenen, van wat men zelf van zijn wereld wil maken. Ongeorganiseerd, maar wel met bemiddelingadressen, zijn de correspondentie-groepen of -enkelingen.
Een erg leuke groep zijn zij, die het Paspoort hebben. Dat betekent, dat je zonder kosten overnachtingen aanbiedt, maar gelijksoortige gastvrijheid gratis bij de andere deelnemers kunt krijgen. De gastvrijheid hoeft niet zo ver te gaan, dat je dan ook als reisleider wordt ingeschakeld. Met zorgt in de regel zelf voor zijn eten en drinken. Meestal zijn deze contacten gegroeid uit correspondentie-relaties.
Het is dus duidelijk. Esperanto hoeft men niet zo maar te leren, er is gelegenheid, zo »wereldwijd« als dat men zelf wil gaan, zijn kennis te praktiseren. Postzegel-verzamelen gaat dan al automatisch en je krijgt inzicht in alle culturen, waar je zelf interesse voor hebt.


Hoe ik het zelf heb ingevuld en uitgebreid komt weer in een volgend stukje.