Op 19-04-2015 had ik een blog: “Nee maar, Emanuel Rutten citeert Spinoza.” Mijn
verbazing in de titel had alles te maken met het feit dat ik bij dr. ir.
Emanuel Rutten nog nooit iets over Spinoza had aangetroffen. En nu
twitterde hij ineens over: "Determinatio negatio est." Ik raadde hem
aan om Spinoza nog eens zelf te gaan lezen en niet te menen hem via Hegels
misverstand te begrijpen.
Gisteren verscheen op The Post Online een artikel van zijn hand: “Het einde van
het materialisme, fysicalisme, naturalisme en nog wat “ismen” – De filosofische
theory of everything?”
Zie hoe hij daar in een uiterst vernuftige redenering (want
om die boodschap kan je Rutten wel op pad sturen) Spinoza gelijk geeft met zijn
axiomatische stelling “Determinatio negatio est." Hij verwijst naar de
brief aan Jarig Jelles van 2 juni 1674, maar uit niets blijkt dat hij die
gelezen heeft en tot zich heeft laten doordringen in welk verband Spinoza met dat
axioma kwam en hoe hij het dus bedoelde. Spinoza legt daar uit hoe ‘vorm’ een afbakening
(letterlijk: ‘bepaling’) van iets is uit een groter onbepaald iets (materie).
Hij geeft daarbij ook aan dat ‘vorm’ alleen van toepassing kan zijn op eindige en
bepaalde lichamen. Als ik de vorm van iets beschrijf, als ik het afbaken van de
rest (van wat het niet is) geef ik daarmee niet iets positiefs aan, maar
verwijs ik naar wat het niet is: bepaling is zo gezien dus ontkenning. Voor Spinoza geldt het axioma alleen bij eindige, bepaalde dingen.
Zie hoe Rutten hiermee in zijn stukje aan de slag gaat en er
op de snelst mogelijke manier een universele uitspraak (ook over het
niet-eindige) van maakt. Hij maakt en passant van ‘bestaan’ een eigenschap en gaat
voorbij aan Kants 'bestaan is geen predicaat' ofwel: voegt geen eigenschap toe.
Hij smokkelt tijdens zijn redenering het bestaan van minstens één bovennatuurlijk
ding binnen – zoiets gaat bij hem vanzelf.
(En dan ook nog menen dat je Spinoza's gelijk aantoont…).
Maar ook uit dit stuk blijkt niet dat hij zich serieus met
Spinoza heeft bezig gehouden (wel met Hegel, hoewel hij die hier niet noemt; wel in
een recente tweet: "Iets is alléén wat het
is #binnen zijn grens en #door zijn grens." (Hegel)).