Al dagen ben ik tamelijk in de ban van een bijzonder artikel
uit 1940 over de filosofie van Spinoza. Voor ik er iets over zeg, lijkt me wel
aardig om eerst even te vertellen langs welke serendipische weg ik op het
Spinoza-artikel van Fritz Kaufmann stuitte. I.v.m. met mijn ‘research’ naar de
eventuele connectie Mozart – Spinoza, kwam ik de beroemde socioloog en filosoof
Alfred Schutz tegen die een uitvoerig boek over Mozart schreef waarin hij de
componist als een groot filosoof typeerde.1) Ik wilde vervolgens
nagaan of Schutz ook over Spinoza geschreven had, vond niets, maar kwam zo wel
op een pagina
met Husserl-literatuur, waarop naast Schutz ook een lijstje met werk van Fritz
Kaufmann stond, waaronder deze titel:
Fritz Kaufmann, "Spinoza's System as a Theory of
Expression." In Philosophy and
Phenomenological Research. 1 (1940, 83-97. [ook opgenomen in de Duitse Spinozabibliografie]
En die titel maakte mij nieuwsgierig: twintig jaar vóór dat
hét thema werd van Gilles Deleuze. Ik probeerde dus uit te vinden of het
wellicht op internet te vinden was. Onder auteur met de titel kreeg ik geen
hit, maar toen ik auteur met tijdschrifttitel ingaf bleek het onder die naam
als PDF bij Gary Zebel te staan. Later zag ik dat het ook te
vinden is op de website van Andrey Maidansky die het als tekst overnam en
daarbij van de voetnoten eindnoten maakte.
Vervolgens keek ik of het artikel bij Gilles Deleuze voorkwam.
Ja, maar Gilles Deleuze weidt één zin aan Kaufmann, waarmee hij hem simpel
afserveert: "Some recent commentators have directly considered the idea of
expression in Spinoza. Kaufmann sees in it a guiding thread trough the
"Spinozist labyrinth," but he insists upon the mystical and aesthetic
character of the notion in general, independently of the use of it by
Spinoza." (volgt verwijzing naar Kaufmanns artikel) [Expressionism in Phillosophy: Spinoza. Transl. by Martin Joughin,
Zone Books, NewYork, 1990 (oorspr. 1968), p.19]. En dat was het dan (maar
intussen?)
Zie ook in Gilles Deleuze, Spinoza et le Problème de l’Expression [PDF]