Dat Sigmund Freud Spinoza nauwelijks kende en hem nooit noemde
laat staan citeerde, blijft velen die overeenkomsten in beider werk zien, intrigeren,
verbazen en misschien wel ergeren. Toen Siegfried Hessing Freud in 1932 om een
bijdrage vroeg voor het door hem samen te stellen herdenkingsboek bij Spinoza’s
300e geboortedag, weigerde hij beleefd, daar hij zich onvoldoende
gekwalificeerd achtte. Kort daarna, in 1934, begon Freud aan zijn boek dat na
zijn dood in 1939 zou uitkomen als Der
Mann Moses und die monotheistische Religion. Zijn vriend Romain Rolland had
hem aangeraden daartoe ook de TTP te lezen, maar ook in Der Mann Moses wordt geen gewag gemaakt van Spinoza! En dat terwijl
beide werken in veel en vooral controversiële ideeën overeenkomen.
Dat is het uitgangspunt voor Michel Juffé bij deze door
hem verzonnen correspondentie die zich afspeelt terwijl Spinoza nog één jaar en
Freud nog twee jaar te leven zal hebben, waarin hij de twee grote mannen aan
elkaar in 16 brieven laat uitleggen wat hen scheidt en wat hen verenigt. Beiden
zijn passioneel nieuwsgierig en dwingen elkaar, daar ze immers niets te
verliezen hebben, tot uiterste oprechtheid. Van de week verscheen:
Michel Juffé, Sigmund
Freud – Benedictus de Spinoza: Correspondance 1676-1938. Gallimard, 17 mars 2016 – bij Amazon in te zien.
Het kon best eens een intrigerend boek zijn (wat ik er
hierboven over schreef, heb ik van de blurb).
