L.M. de Rijk: Geloven en weten. Pleidooi voor een sober atheïsme. Bert Bakker, Amsterdam, 2010 [ISBN-nummer: 9789035135437. € 22,50. 224 pagina's
Hoe kan ik mijn enthousiasme over dit boek overbrengen zonder een onmogelijke poging te wagen het samen te vatten? Ik doe een andere poging.
Een prachtig, helder boek dit vervolg op Religie, normen, waarden. Een kritische blik op een maatschappelijk debat (2006; 2de druk 2008); hij verwijst er vaak naar. [Zie een uitgebreide recensie op dit werk van Sjaak Koenis: De werking van religie]
Hij schrijft over de onuitroeibare behoeften en neigingen van mensen om te willen weten én te willen geloven – en over ongelukkige pogingen om geloven en weten met elkaar in verband te brengen, zoals b.v. een Cees Dekker na z’n geloof in intelligent design tegenwoordig met zijn theïstisch evolutionisme pronkt, als zich dit alweer niet verder geëvolueerd heeft.
Tussen de boeken die gaan over de relatie tussen geloof en kennen, pogingen om die te scheiden of juist met elkaar te verzoenen, is dit boek een grote verademing. Zowel de ‘extreem’-atheïsten als de in transcendentie vastgebeten gelovigen worden beargumenteerd gepareerd. De argumenten en uitleggingen komen van iemand die een grote autoriteit was op het gebied van de Middeleeuwse filosofie,en die in taalfilosofie en wetenschapsfilosofie goed thuis is. Uit de Middeleeuwen haalt hij vooral het scheermes van Ockham te voorschijn en hij weet het vaardig als metafysisch barbier te hanteren. Maar ook de grote vaardigheid in de Middeleeuwen wat betreft het maken van onderscheidingen en goed definiëren, weet hij goed toe te pas te brengen zonder dat het dorre colleges oplevert. Ik heb zelden een tekst gelezen waarin de godsbewijzen in zo kort bestek en zo helder onderuit werden gehaald als hier door De Rijk wordt gedaan.
