Eén zwarte zwaan ontkracht de ‘Wet van Gueroult’

0
369



Hoe Martial Gueroult het in zijn Spinoza II zegt, weet ik niet, ik bezit dat boek niet, maar vaak
kom je het als bijna een ‘Wet van Gueroult’ tegen, namelijk diens ‘waarneming’
dat Spinoza ‘Lichaam’ (Corpus) en
‘Geest’ (Mens) met hoofdletters schrijft,
wanneer hij het menselijk lichaam of de menselijke geest op het oog heeft.

Misschien is dit in sommige of zelfs vele gevallen een nuttige,
bruikbare leestip, maar als het in minstens één geval niet opgaat, kan het niet
een soort van algemene wet betreffen.

Nu meen ik zelfs twee zwarte zwanen waar te nemen.

Slechts éénmaal spreekt Spinoza over ‘geesten van andere
dingen’. Dat is in deel III van de Ethica, en wel in het bewijs bij stelling 1.
Daar is sprake van “De inadequate ideeën in de geest [van de mens, zo blijkt
uit de zin ervoor] zijn verder ook adequaat in God (..), omdat hij niet alleen
het wezen van die geest, maar tegelijk ook de geesten van de andere dingen in
zich bevat.” In het Latijn: ‘…sed etiam quatenus aliarum rerum Mentes in se
simul continet – ‘geesten van de andere dingen’, hoewel met hoofdletter,
verwijzen hier niet naar alleen maar andere menselijke geesten!

De belangrijkste zwarte zwaan is voor mij echter de derde definitie
in deel II over het begrip ‘idee’: “Onder een idee versta ik een concept van de
Geest, dat de Geest vormt, omdat hij een zaak is die denkt
.”