Telkens lees je dat de derde dichtbundel van de Nederlandse dichter Lucas Hirsch (1975) de titel Dolhuis draagt. Maar de volledige titel luidt: Dolhuis natura naturata [Uitgeverij De Arbeiderspers, Utrecht, september 2012; 71 blz. € 16,95]. Veelzeggend, die toevoeging zowel als de weglating.
“Lucas Hirsch in opstand tegen een op hol geslagen wereld”, luidt de ondertitel van een bespreking van zijn bundel vandaag in Trouw. In het bijgeplaatste gedicht Nr. 18 (alle gedichten dragen een nummer) dat niet op de website werd geplaatst, blijkt hoe doordrongen van determinisme het is:
Raak je als bankier tienduizend euro kwijt
noemt men het fraude
Laat je er vijfhonderd miljoen verdwijnen
heet het een verkeerde investering
Onthoud dat het niet aan u ligt
Het is de maatschappij die zegt
dat u goed kan zingen, dik bent of een man van naam
Ik consumeer
Jij consumeert
Wij consumeren elkaar
[en zo verder. En het eindigt met:]
Onthoud dat het nooit aan u ligt
dat u een hypotheek met woekerrente afsluit
De kleine lettertjes in het contract niet leest
Lucas Hirsch
Kortom alles gebeurt – vrije wil en verantwoordelijkheid bestaan niet. Lucas Hirsch heeft Spinoza gelezen, zoveel is duidelijk. In een interview in Ezzulia zei hij: "Verder lees ik graag biografieën over filosofen en lees daarna de werken. Zo ben ik verslaafd geraakt aan Baruch Spinoza." Maar aan het blije van Spinoza (bene agere et laetari) is hij nog niet toe – hij zit vol woede en verontwaardiging en slaat de maatschappij terug. Zie de dichter met bokshandschoenen op de cover!
