[Cf. eerder blog van 07-04-2010: "Omnis determinatio negatio
est"]
In de brief van 2 juni 1674 die Spinoza aan « waarde Vrient »
Jarig Jelles schreef komt de alinea voor met de passage dat “vorm [figura] niets
anders dan bepaling, en bepaling ontkenning is” daarom kan vorm niets anders
dan ontkenning zijn. Hier eerst even de hele Latijnse tekst.
[4] Quantum ad hoc, quod figura
negatio, non verò aliquid positivum est; manifestum est, integram materiam,
indefinitè consideratam, nullam posse habere figuram; figuramque in finitis, ac
determinatis corporibus locum tantùm obtinere. Qui enim se figuram percipere
ait, nil aliud eo indicat, quàm se rem determinatam, & quo pacto ea sit determinata, concipere. Haec ergo
determinatio ad rem juxta suum esse non pertinet: sed econtra est ejus non
esse. Quia ergo figura non aliud, quàm determinatio, & determinatio negatio
est; non poterit, ut dictum, aliud quid, quàm negatio, esse.
[4] Nu over het punt dat vorm
ontkenning is en niet iets positiefs: het is duidelijk dat de stof als geheel,
onbepaald beschouwd, geen vorm kan hebben, en dat er van vorm alleen sprake kan
zijn bij eindige en bepaalde lichamen. Want wie zegt dat hij zich een vorm
voorstelt, geeft daarmee niets anders te kennen dan dat hij zich een bepaald
ding en hoe het bepaald is, voorstelt. Deze bepaling dan behoort niet tot het
ding naar zijn wezen, maar is integendeel zijn niet-wezen. Omdat nu vorm niets
anders dan bepaling, en bepaling ontkenning is, kan hij – zoals gezegd – niets anders
dan ontkenning zijn. [Vert. F. Akkerman]
