"De onbekende Spinoza" wat is en blijft het toch een interessant boekje

0
392


Wat is het toch jammer dat een kwalitatief erg goed en
interessant boekje als De onbekende
Spinoza
van filosofiedocent, essayist en romanschrijfster Rebecca Goldstein
al jarenlang niet meer te koop is. Het was in een goede vertaling van Henk
Schreuder, die regelmatig tussen haakjes een treffende toelichting inlaste, in
2007 door Atlas uitgegeven. Maar al in november 2010 werd het restant in de
ramsj gedaan [cf. blog] en na die uitverkoop is het niet meer in de
boekhandels te koop.


Vorige week raadde ik het iemand ter lezing aan, maar ook op
boekwinkeltjes.nl wordt het zelden of nooit aangeboden. De kennelijke gehechtheid
van de bezitters, die het liever in hun privébibliotheek houden, dan
doorverkopen, zegt toch ook wel iets over de kwaliteit van het werkje.


Hoe anders in de Engelstalige wereld waarin het origineel, Betraying Spinoza. The Renegade Jew Who Gave
Us Modernity (2006)
nog altijd te koop is. En zo hoort het ook.


Weer heb ik het met smaak en plezier herlezen. Voor de
vierde keer inmiddels. En ook al ‘ken je de afloop’, het blijft spannend bij
wijze van spreken. Vooral ook de manier waarop het is geschreven door iemand
die jaloersmakend goed kan schrijven. De schrijfster heeft Spinoza’s Ethica goed leren kennen, doordat ze er
jarenlang inleidingen over verzorgde op de universiteit. Daar ze een
orthodox-joodse opvoeding en middelbare schoolopleiding ontving, waar ze zich
vervolgens aan ontworstelde, voelde ze verwantschap met Spinoza. Maar daar ze
zichzelf één bleef voelen met het jodendom, werd hét thema van het boekje de
vraag of ze de vinger erachter kon krijgen dat ook Spinoza, ondanks zijn
kritiek op het joodse volk en zijn mythe van uitverkiezing, met hen verbonden
bleef voelen. Zelf, los van het feit dat anderen (zoals Christiaan Huygens) hem
als jood (‘onze jood uit Voorburg’) bleven zien. Ze meent dat bewijs gevonden
te hebben: één bewijsplaats slechts die ze a.h.w. ophemelt tot bovenmaatse
proporties (lees daarvoor dat boek…). Ze doet dat allemaal zo betrokken en
liefdevol, dat je als lezer haar haar overdrijving vergeeft.