Voor ik weer eens
probeer Spinoza's filosofie van de menselijke geest toe te lichten
(de aanleiding vind ik in een reactie op een recent blog) lijkt het
me nuttig een inleidende omweg te maken over wat bedoeld kan zijn met
'kennis van de natuur'. Daartoe wijs ik eerst op hoe – vooral
tegenwoordig – vele wetenschappers en ingenieurs bezig zijn om van
zgn. 'ontwerpen' uit de natuur te leren – biomimicry of bio-imitatie
wordt dit genoemd. Een bekend en aansprekend voorbeeld is hoe de neus
van de Japanse hogesnelheidstrein in de ‘Shinkansen 500 series'
optimaal aerodynamisch werd ontworpen naar de snavel van de ijsvogel.
Hierover is op internet veel te vinden, ik volsta met dit plaatje.
[En deze link naar een fraaie foto van de ijsvogel van natuurfotograaf Joost van der Sluijs]
Een ander
voorbeeld is de intrigerende manier waarop sommige vlinders, zoals de
morpho-vlinder, de papilio-vlinder en bovenal de parides-vlinder,
licht met een laagjespatroon in hun vleugels manipuleren – de
parides-vlinder zelfs in een driedimensionale structuur. Er zit geen
kleurstof in hun vleugels, maar het gaat om zgn. ‘structurele
kleur’, die ontstaat door de bijzondere microscopische structuur in
de vleugels. Onderzoekers proberen door die vlinders te bestuderen
een 'fotonisch kristal' na te maken, over de spectaculaire
toepassingen waarvan ze allerlei fantasieën hebben. [Zie de intrigerende video "Kleuren als een vlinder. Dat willen wij ook" op wetenschap24.nl]
Waarom ik met deze
voorbeelden begin is doordat je in het spreken erover – beluister
b.v. die video over 'Kleuren als een vlinder' – alsof die vlinders
weet hebben van hun bijzondere vleugelstructuur, of dat de natuur er
kennis van heeft. Hier is 'kennis van de natuur' dan gebruikt en te
lezen in de vorm van 'genitivus subjectivus' (waarin, bij wijze van
spreken, de natuur als kennend subject wordt gezien).