Ook als iedereen er een tegengestelde mening op na zou houden moet de waarheid verdedigd worden, en jij moet hierbij je eigen leraar als vijand beschouwen. Dit is je eeuwige opdracht.
David Gorlaeus in het Liber amicorum van Engelbert van Engelen
Morgen, 400 jaar na zijn dood – de briljante theologiestudent David van Goorle (Gorlaeus) overleed op 21-jarige leeftijd – wordt er een congres gewijd aan deze jonge Friese denker. Dit gebeurt in het Friese dorp Koarnjum, waar hij begraven ligt. Sprekers zijn o.a. Klaas van Berkel, Han van Ruler, Theo Verbeek, Aza Goudriaan, Jannewietse de Vries en Theo Mulder. [PDF progamma]
Wie was die jongeman? In zijn korte leven schreef David Gorlaeus twee boeken die beide postuum werden uitgebracht.
• Exercitationes Philosophicae, quibus universa fere discutitur Philosophia Theoretica, et plurima ac praecipua Peripateticorum dogmata evertuntur, gepubliceerd in 1620 te Leiden.
• Ideae Physicae, gepubliceerd in 1651 te Utrecht.
In die boeken, die veel gelezen werden in heel Europa, ontvouwde hij een atomaire theorie: alles in de wereld bestaat uit atomen, ook geestelijke zaken als de ziel. Hij bestreed dus de elemententheorie en bewegingsleer van Aristoteles en werd gezien als een van de grondleggers van de deeltjes-atoomtheorie.
Door deze titels en de inhoud ervan heeft men lang gedacht dat hij een natuurkundige was, maar hij studeerde theologie. En dat in de periode van de grote strijd tussen arminianen en gomaristen. Toen hij op de universiteit van Leiden arriveerde was net Arminius overleden. Diens opvolger Vorstius hield er nog radicaler ideeën (o.a. over de vrije wil) op na dan Arminius. Gorlaeus deed pogingen om vanuit de filosofie de theologie van Vorstius te onderbouwen.