Op enkele plaatsen in het boek komt de naam van Spinoza voor
en geeft biograaf Benjamin Moser bij een tekst bij Clarice Lispector aan dat die
naar Spinoza moet verwijzen. Maar het uitgebreidst komt Spinoza aan de orde in
hoofdstuk 12, waarin hij beschrijft hoe in het boek waaraan Clarice in 1942
begon, Dicht bij het wilde hart, hoofdpersoon
Octavio, een student rechten en de toekomstige echtgenoot van de andere
hoofdpersoon, Julia, Spinoza bestudeert en beweert dat men hem alles over de 17e
eeuwse filosoof mag
rechten, zelf begonnen aan het lezen van Spinoza. Moser vertelt over het boekje,
een anthologie met teksten van Spinoza, samengesteld en ingeleid door Arnold
Zweig, waarvan de Franse vertaling, Les
pages immortelles de Spinoza (Parijs, 1940), in haar boekenbezit werd
aangetroffen.*) Daarin maakte zij een uitvoerige aantekening die ze dateerde 14
februari 1941. In eindnoot geeft de biograaf een transcriptie van de Portugese
tekst, waarbij een aantal woorden slecht leesbaar blijkt.
Van de citaten die Moser geeft van Octavio, de rechten- en
Spinoza-student, neem ik ter illustratie slechts dit stukje: