Bert Keizer had vandaag in Trouw weer een schitterende column, getiteld Belachelijk om een golflijntje op te vatten als ’besluit’
Hij heeft het over wat hij noemt: de neuro-hype. Zijn aanleiding is een column van afgelopen maandag in NRC Handelsblad van Marjoleine de Vos die kennelijk met enige treurnis iets weergaf van wat ze opgestoken had van lectuur uit de neuro-wereld. Het zou me niks verbazen als ze het over het boekje De vrije wil bestaat niet van Victor Lamme had. Bert Keizer citeert uit haar column: ’De vrije wil bestaat niet. Het zelfbewustzijn is een verhalenfabriekje dat achteraf redeneringen verzint bij wat ons onbewuste brein heeft beslist. So much for zelfkennis. Het bestaat inderdaad niet. Maar het is veel erger dan ooit gedacht.’
Schitterend zoals hij vervolgens uitpakte: dat het om een misverstand gaat. En over: wat neurosofie kan aanrichten… “Neurosofen zijn hersenonderzoekers die hun resultaten een filosofisch bedoelde duw geven waardoor ze menen vanuit hun laboratorium in één klap midden in de geestesgeschiedenis van de mens te belanden.”
Hij fileert “twee neurosofische pretenties”. “De eerste is dat ons brein besluiten neemt. De tweede is dat ons brein dat eerder doet dan wij in de gaten hebben, zodat de vrije wil niet bestaat.” En dan bespreekt hij het misgeïnterpreteerde onderzoek van Libet.
Maar vooral geeft hij eloquent en precies, maar zoveel gevatter, de bezwaren die ik in mijn bespreking van Lamme’s boekje had: n.l. dat de neurosofen voor hun interpretaties de mensen en hun cultuur en geschiedenis nodig hebben. Maar dat laten ze niet zien en zo toveren ze stiekem als artistes magiciens mentalistes hun interpretaties uit hun hoge hoed.
Klik op de afbeelding voor de PDF van Keizers column.
