Boekje over Albert Verwey (1865-1937) met veel Bijbel, weinig Spinoza

0
599

Gisteren ontving en las ik Gerlof Verwey, Johannes W. van Hulst: De dichter en het Boek. Albert Verwey (1865-1937) en het religieuze non-conformisme. Amsterdam University Press, 2012 – isbn 978 90 8964 414 5 – 100 pagina's – €25. [zie eerder blog met aankondiging]

Voel ik me bedonderd? Nee, dat niet, maar wel teleurgesteld, daar het boekje minder over Albert Verwey en Spinoza gaat, dan gesuggereerd werd – niet door de titel, maar wel door de flaptekst en de website van de uitgever, waar te lezen staat dat het Verwey “niet ging om Bijbel of Spinoza, maar om Bijbel en Spinoza.”

Het boekje bundelt twee al eerder verschenen teksten: een van Gerlof Verwey, kleinzoon van de dichter, werd het eerste hoofdstuk: “Albert Verwey als erfgenaam van het nonconformisme. Een verkenning van de religieus-historische achtergronden van zijn spinozisme”. Het was al eerder verschenen in Philippus Breuker, Jan Gulmans (Red.), De dichters en filosofen. [Nummer 1 van Obe Postma-Rige. Kok ten Have, 2008, p. 15 – 46 – zie daarover dit blog]. Een studie van Johan W. van Hulst die eerder in kleiner familieverband was uitgegeven werd hoofdstuk twee: “Albert Verwey, de Bijbel en de joden”. Van Hulst had vanuit ergernis dat literatuurkritiek en –wetenschap dit aspect verwaarloosden, alle gedichten bij elkaar gebracht, waarin Bijbelverhalen een betekenis hebben. Hij toont ermee aan dat Verwey niet alleen in zijn jeugdwerk, maar ook op latere leeftijd veel allusies naar de Bijbel heeft. Vandaar de titel De dichter en het Boek. Daarmee wil hij tegengas geven tegen het bijna exclusieve beeld dat Verwey spinozist was. Dat wás hij, maar hij was ook van de Bijbel.