4 november gaf ik als onderdeel van een beleidsdag in de GGZ te Ermelo een lezing. Mede reisgenoot Rienie Roesmaakte er een verslagje van dat ik wil delen.
Het verslag verschijnt in december 2008 in het cliëntenblad, 'de Mondriaan', GGZ-Heerlen/Maastricht.
Ass good as it gets : HEE*- dag in Ermelo
Ik heb mijn wekker ingesteld op half zes in de ochtend. Om half zeven komt een taxi die mij naar locatie Vijverdal (Maastricht) zal brengen. Ik heb een vrij lange reis voor de boeg. Met een valiestaxi ga ik naar de Noord- West Veluwe; om precies te zijn naar psychiatrisch ziekenhuis ‘'de Meerkanten.'' Mijn medereizigers zijn Marica en Maurice Wasserman die beiden op de plaats van bestemming hun herstelverhaal zullen doen. Marica ken ik vrij goed, Maurice alleen van een enkele mail, een enkel telefoontje maar natuurlijk ook van zijn columns in clientenblad ‘' De Mondriaan.''
Het is mistig op de weg. Na nogal wat zoekwerk en een tom-tom die geen rekening houdt met paaltjes op landweggetjes, bereiken wij zo ongeveer rond het middaguur genoemde instelling. Dit ook ter opluchting van de chauffeur die reeds een aantal rondjes had moeten rijden voor de juiste plek gevonden was. Organisatrice en dagvoorzitter Wilma Boevink heet ons welkom met koffie en cake.
Wij zijn excact op tijd voor de lunch en het middagprogramma. Het ochtendprogramma waar beleidszaken aan de orde kwamen, hebben wij helaas moeten missen. Wilma Boevink, kartrekker van landelijk HEE (herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid) verbonden aan het Trimbosinstituut, lector aan de universiteit van Groningen en lid van de HEE-stuurgroep, momenteel werkend aan een proefschrift van het HEE-gebeuren, is de motor van de middag.
Na de ietwat karige lunch (gewend aan de bourgondische dis van het zuiden) doet Wilma haar eigen verhaal uit de doeken, psychose gehad op zeventienjarige leeftijd, benoemd haar kwetsbaarheden en vertelt wat HEE beoogt.
HEE is er speciaal voor mensen die ondergebracht zijn in de langdurige zorg, mensen met een geschiedenis in de psychiatrie. Herstel staat dan ook niet letterlijk voor herstel maar eerder voor omgaan en acceptatie van je handicap(s). Je bent daardoor geen minder mens en het aspect psychiatrisch patient mag niet de boventoon van je identiteit voeren. Put uit je eigen kracht en mogelijkheden, maak daar gebruik van (empowerment). Ontwikkel je zelfvertrouwen, je onafhankelijkheid (van bijv. de psychiatrie) wees eigenzinnig en eigenwijs.
Maak tevens gebruik van je ervaringen, deel die met anderen, lotgenotencontact en indien mogelijk, help ze. (ervaringdeskundigheid).
Daarna krijgt Marica het woord.
Haar verhaal is goed opgebouwd, serieus, chronologisch maar vooral eerlijk en dapper. Het effect is ontroerend. Marica vertelt hoe zij van psychiatrisch ziekenhuis in een RIBW-woning terecht kwam. Leerde leven met haar lichamelijke handicap, gevolg van een ernstig verkeersongeluk, maar toch weinig brood in de toekomst zag. Tot zij met Wilma van het HEE-project in aanraking kwam en ontdekte dat zij niet de enige met een dergelijke problematiek was…
Zij kreeg weer levenslust, werd zangeres in een band, ging weer fotograferen enzovoort.
Tevens kon zij er voor uitkomen dat zij lesbisch was en toen zij haar fixatie op het hebben van een vaste relatie losliet, kreeg zij er plots een! ‘'Ik ben gelukkig,'' zei Marica. Een groot deel van de zaal had samen met haar een prop in de keel. Marica woont nu geheel zelfstandig samen met haar partner. Heeft tal van activiteiten en contacten buiten de psychiatrie. Haar medicatie heeft ze praktisch tot nul afgebouwd. Marica is een van de vele voorbeelden van herstel!
Na een korte rokerspauze en een overbruggingswoordje van Wilma, krijgt Maurice Wasserman het woord. Ook hij doet zijn herstelverhaal.
Maurice brengt zijn verhaal als een grappenmaker. ‘'Ook ik ben heel 
lang gek geweest,'' begint hij en heeft daarmee meteen de lachers op zijn hand.
Zijn geschiedenis doorspekt met allerlei grappen was echter verre van lachwekkend. Maurice die geleden had aan een heftige dwangstoornis (smetvrees) en dagen gekend had waarop hij zeven uur onder de douche stond…De gevolgen waren een volslagen kapotte huid, wonden en wat al dies meer zij. Hij was volkomen vervreemd van zichzelf; keek naar zichzelf als een buitenstaander, als een figurant in een film. Na dit allemaal zo vertelt te hebben zegt hij: ‘'Jullie kijken nu allemaal zo serieus maar ik heb er wel een baan door gekregen!'' En zo is het. Door zijn werkzaamheden als ervaringsdeskundige in het HEE-project, zijn hulpverlener C. en het gastlessen geven op school heeft Maurice ook een en ander weer onder controle. Ook Maurice woont al weer enige tijd zelfstandig en heeft weer aandacht voor hobby's en de buitenwereld.
Ook zijn verhaal vond ik uitermate moedig, je staat daar toch maar met je billen bloot voor een volle zaal. En er zijn altijd medewerkers die je niet serieus nemen. Zo vroeg een van hen: ‘'Krijgen ervaringswerkers geen terugval als ze aan de slag gaan?''
Tussen de bedrijven door ving ik ook enige laatdunkende opmerkingen over het HEE-project op. Tja, misschien is het bedreigend of nog even wennen.
Op de terugweg kletsen wij een en ander af. Ik had het gevoel- ook al is mijn geschiedenis weer heel anders- met lotgenoten van doen te hebben. Niet ieder woordje op de weegschaal te hoeven leggen.
Het HEE-gebeuren lijkt mij dan ook uitermate zinvol. Niet iedereen is met een gouden lepel in de mond geboren- letterlijk of figuurlijk. Dat maakt je niet minder. Integendeel. Ik zou zeggen: ‘'ass good as it gets''. En dat is al heel wat!
jan Peter brinkhof
Marica is een fictieve naam
*HEE: Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid klik hier
_______________________________________________________