Vandaag een week geleden verscheen zijn laatste werk, zijn magnum opus. De sticker op de cover belooft dat dit de laatste keer is dat hij ons zo’n dikke pil voorzet:
André Klukhuhn, De Algehele geschiedenis van het denken. Of het verbond tussen filosofie, wetenschap, kunst en godsdienst. Bert Bakker, 2013
Bij zijn vorige boek, Alle mensen heten Janus (2008), waarover ik een uitgebreide recensie schreef onder de titel "Een Hegel voor onze tijd" op weblog.nl dat jammergenoeg verdwenen is, schreef ik hier een blog waarin ik er uiting aan gaf het jammer te vinden dat Klukhuhn er geen blijk van gaf Spinoza gelezen te hebben. Hij reageerde daarop: "U heeft volkomen gelijk. 'Janus' is een langjarig project dat nooit helemaal voltooid zal zijn. Momenteel liggen er op mijn schrijftafel twee stapels boeken die in een volgende versie (over ongeveer vijf jaar) verwerkt zullen worden: een stapel over (de geschiedenis van de) muziek, en een stapel over en van Spinoza. Ik was gewoon nog niet zo ver."
En zie, inmiddels – inderdaad vijf jaar later – ligt dit boek in de winkel, waarin ook Spinoza uitgebreid aan de orde komt.
Om te kunnen ervaren of dit ook een doorwerking heeft in z'n hele boek, met name bijvoorbeeld waar de relatie lichaam-geest aan de orde komt, zou ik het dikke boek moeten lezen. Maar of dat er van komt? Het is mij te zwaar – ik zie mij niet in mijn 'leeszetel' dit boek in handen houden – dat is gewoon niet vol te houden; en om nou zoveel bladzijden aan tafel te gaan lezen…
