‘Aesthetica sive Ethica’ – toch een spinozistische reflectie op kunst

0
505

Al vaker heb ik op dit weblog gemeend te moeten constateren dat Spinoza geen esthetica biedt [b.v. hier op 22 juli 2008 over Spinoza en Vermeer en hier op 22 maart 2009 over De Stijl en Spinoza]. Dit is, zeker op het eerste gezicht, nog altijd vol te houden. Maar tot mijn grote vreugde heeft onlangs Hans Müller uit Wenen op zijn Spinoza-website een artikel uit het Frans vertaald van Lorenzo Vinciguerra getiteld: 'Aesthetica sive Ethica'. Spinozistische Notizen über das Wesen der Kunst. En deze tekst brengt ons een ferme stap verder. [cf. hier. Oospronkelijk: Aesthetica sive Ethica. Note spinoziste sur l’essence de l’art, cf. hier]

Toevoeging 21 december 2015. Daar de website van Hans Müller al geruime tijd terug verdwenen is en daarmee ook deze vertaling, heb ik heden het stuk dat ik indertijd gedownload had opnieuw geredigeerd, waarna ik het nu als PDF online breng.

Het betreft een lezing die Lorenzo Vinciguerra, van de Universiteit van Reims, Frankrijk, hield tijdens het International Symposium of Philosophy: The Modernity of Spinoza, dat 15 & 16 november 2007 in Moskou werd gehouden. [Hier]

 

De proceedings van dit symposium zijn hier op internet te vinden, deels in het Russisch, deels in het Frans.

 

Ik vind dat de presentatie van deze in het Duits vertaalde tekst wel heel gelukkig samenvalt met de Amsterdamse kunstmanifestatie My Name is Spinoza.

 

Uit het atikel van Vinciguerra blijkt hoe weinig er tot heden over Spinoza’s kunstopvatting geschreven is. Hetgeen begrijpelijk is. Hij geeft toe dat Spinoza geen esthetiek over kunst en kunstwerken ontwikkelde. Ook hij vindt dat uit wat Spinoza over schoonheid schrijft geen spinozistische esthetiek over de smaak te ontlenen valt. ["Wanneer de beweging, die de zenuwen van voor het oog aanwezige objekten ontvangen, bijdragen tot onze gezondheid worden die objecten schoon (PULCHRA) genoemd; in het tegenovergeselde geval heten zij lelijk" (E1/app.) Ik nam hier de vertaling van Wim Klever met wie ik hier op 7 mei een korte discussie had]. Dit overstijgt niet, zo betoogt Vinciguerra, het fysiologische relativisme, uitgedrukt in het maxime: ‘quot capita, tot sensus’ (zoveel hoofden, zoveel zinnen. E1/app.)